Co to zespół Münchausena?

Rodzaje zachowań

Osoby z zespołem Munchausena mogą zachowywać się na wiele różnych sposobów, w tym:

• udawać objawów psychologicznych – na przykład twierdzenie, że słyszysz głosy lub twierdzenie, że widzi rzeczy, których tak naprawdę nie ma
• udawanie objawów fizycznych – na przykład twierdzenie, że ma ból w klatce piersiowej lub żołądku
• aktywne próby zachorowania – na przykład umyślne zakażenie rany poprzez wcieranie w nią brudu

Niektóre osoby z zespołem Munchausena mogą spędzać lata podróżując ze szpitala do szpitala, udając szeroką gamę chorób. Kiedy okaże się, że kłamią, mogą nagle opuścić szpital i przenieść się w inne miejsce. Osoby z zespołem Munchausena potrafią bardzo manipulować, a w najpoważniejszych przypadkach mogą poddać się bolesnej, a czasem zagrażającej życiu operacji, nawet jeśli wiedzą, że jest to niepotrzebne.

Bardzo dobrze zespół Munchausena został przedstawiony przez Pati Maczyńską w książce Co widziały cztery ściany. Matka terroryzowała całą rodzinę, by skupić całą uwagę na sobie. Pod jej silnym wpływem był syn,który przejawiał tendencje do przemocy wobec żony oraz dziecka, a nawet współpracowników.

– Adam, to się nazywa zespół Münchhausena. Mówię ci, że to się leczy, ale u psychiatry.
– Nie wiesz, o czym mówisz. Odpierdol się od mojej mamusi. Już dość złego zrobiłaś dzisiaj.
– Niech idzie do domu i się nie wtrąca! – rozkazała Lucjana, nieoczekiwanie zwracając się do Ani.
Dziewczyna nie miała pewności, czy „mamusia” słyszała jej rozmowę z mężem, ale ton głosu teściowej sugerował, że tak. I ta bezosobowa forma wypowiedzi… To chyba nie był przypadek.

Co powoduje zespół Munchausena?

Zespół Munchausena jest złożony i słabo poznany. Wiele osób odmawia leczenia psychiatrycznego lub profilowania psychologicznego i nie jest jasne, dlaczego osoby z zespołem zachowują się tak, jak się zachowują.

Zidentyfikowano kilka czynników jako możliwe przyczyny zespołu Munchausena. Obejmują one:

• uraz emocjonalny lub choroba w dzieciństwie – często skutkowało to intensywną opieką lekarską
• zaburzenie osobowości  – stan zdrowia psychicznego, która powoduje nieprawidłową wzorce myślenia i zachowania
• uraza do autorytetów lub pracowników służby zdrowia

Trauma z dzieciństwa

Zespół Munchausena może być spowodowany zaniedbaniem i porzuceniem przez rodziców lub inną traumą z dzieciństwa. W wyniku tej traumy osoba może mieć nierozwiązane problemy z rodzicami, które powodują, że udają chorobę. Mogą to zrobić, ponieważ:

• mają przymus ukarania siebie, czyniąc siebie chorymi, ponieważ czują się niegodni
• muszą czuć się ważni i być w centrum uwagi
• muszą przekazać odpowiedzialność za swoje samopoczucie i opiekę na innych ludzi

Istnieją również dowody sugerujące, że osoby, które przeszły rozległe procedury medyczne lub otrzymały długotrwałą pomoc lekarską w dzieciństwie lub w wieku nastoletnim, są bardziej narażone na rozwój zespołu Munchausena, gdy są starsze. Może to być spowodowane tym, że kojarzą swoje wspomnienia z dzieciństwa z poczuciem, że ktoś się o nie troszczy. Wraz z wiekiem starają się uzyskać takie samo poczucie pewności, udając, że są chorzy.

Zaburzenia osobowości

Różne zaburzenia osobowości, które uważa się za związane z zespołem Munchausena, obejmują:

• antyspołeczne zaburzenie osobowości – w którym osoba może czerpać przyjemność z manipulowania i oszukiwania lekarzy, dając im poczucie władzy i kontroli
• zaburzenie osobowości typu borderline – gdy osoba stara się kontrolować swoje uczucia i często waha się między pozytywnymi i negatywnymi poglądami innych
• narcystyczne zaburzenie osobowości – osoba często waha się między postrzeganiem siebie jako wyjątkowego a obawą, że jest bezwartościowa

Może się zdarzyć, że dana osoba ma niestabilne poczucie własnej tożsamości, a także ma trudności z tworzeniem znaczących relacji z innymi. Odgrywanie „chorej roli” pozwala im przyjąć tożsamość, która niesie ze sobą wsparcie i akceptację innych. Przyjęcie do szpitala daje również osobie jasno określone miejsce w sieci społecznościowej.

Diagnozowanie zespołu Munchausena

Rozpoznanie zespołu Munchausena może stanowić wyzwanie dla lekarzy. Osoby z tym zespołem są często bardzo przekonujące i potrafią manipulować i wykorzystywać lekarzy.

Badanie roszczeń

Jeśli pracownik służby zdrowia podejrzewa, że ​​dana osoba może mieć zespół Munchausena, przejrzy dokumentację zdrowotną tej osoby, aby sprawdzić niespójności między deklarowaną a rzeczywistą historią medyczną.

Pracownicy służby zdrowia mogą również przeprowadzać testy, aby sprawdzić, czy nie występują oznaki choroby, którą sam sobie spowodował, lub manipulowanie przy badaniach klinicznych. Na przykład krew osoby można sprawdzić pod kątem śladów leku, którego nie powinna przyjmować, ale które mogą wyjaśnić jej objawy.

Lekarze będą również chcieli wykluczyć inne możliwe motywacje swojego zachowania, takie jak udawanie choroby dla korzyści finansowych lub chęć dostępu do silnych środków przeciwbólowych.

Zespół Munchausena można zwykle zdiagnozować, jeśli:

• istnieją wyraźne dowody na wytwarzanie lub wywoływanie objawów
• główna motywacja osoby ma być postrzegana jako chora
• nie ma innego prawdopodobnego powodu lub wyjaśnienia ich zachowania

Leczenie zespołu Munchausena

Leczenie zespołu Munchausena może być trudne, ponieważ większość osób z nim nie przyznaje się do problemu i odmawia współpracy przy planach leczenia. Niektórzy eksperci zalecają lekarzom łagodne i niekonfrontacyjne podejście, sugerując, że skierowanie do psychiatry może przynieść korzyści danej osobie.

Inni twierdzą, że osoba z zespołem Munchausena powinna zostać bezpośrednio skonfrontowana i zapytana, dlaczego skłamała i czy ma stres i niepokój. Osoby z chorobą Munchausena są rzeczywiście chore psychicznie, ale często przyznają się tylko do choroby fizycznej.

Jeśli osoba przyzna się do swojego zachowania, może zostać skierowana do psychiatry w celu dalszego leczenia. Większość ekspertów zgadza się, że jeśli nie przyznają się do kłamstwa, lekarz odpowiedzialny za ich opiekę powinien minimalizować kontakt medyczny z nimi. Dzieje się tak, ponieważ relacja lekarz-pacjent opiera się na zaufaniu i jeśli istnieją dowody na to, że pacjentowi nie można już ufać, lekarz nie jest w stanie kontynuować leczenia.