Co powoduje lęk społeczny?

Lęk społeczny może być bardzo frustrujący. Jeśli cierpisz z tego powodu, możesz się zastanawiać: „Co powoduje lęk społeczny? Dlaczego muszę sobie z tym poradzić?”

Niezależnie od perspektywy i motywacji, warto wiedzieć, co powoduje lęk społeczny. Zrozumienie przyczyn może pomóc ci być bardziej empatycznym wobec ludzi, którzy się tym zajmują. Jeśli masz lęk społeczny i jesteś zmęczony ograniczaniem swojego życia lub stresowaniem się, uświadomienie sobie, co go powoduje jest pierwszym krokiem w jego leczeniu.

Czym są zaburzenia lękowe? Zobacz

Istnieje siedem kategorii przyczyn lęku społecznego:

1. Dawne doświadczenia i wpływ środowiska (wpływ rodziców, traumy itp.)
2. Negatywne przekonania i niewłaściwe zachowanie
3. Zahamowany behawioralnie temperament i niezabezpieczony styl przywiązania
4. Genetyka (większe prawdopodobieństwo wystąpienia lęku społecznego, jeśli mają go krewni)
5. Neurologia (nadmierna aktywność w niektórych częściach mózgu związana z lękiem)
6. Wpływ technologii (ludzie spędzają coraz więcej czasu na spotkaniach wirtualnych)
7. Wyzwalacze fizyczne (sytuacje i zdarzenia, które sprawiają, że ludzie odczuwają lęk społeczny lub wywołują objawy lęku społecznego)

Negatywne środowisko i doświadczenia związane z interakcjami społecznymi często powodują, że ludzie rozwijają negatywne przekonania i zachowania nieprzystosowawcze. Te przekonania i zachowania mogą powodować i utrzymywać lęk społeczny. Efekty poznawcze zmieniają następnie strukturę i funkcjonowanie mózgu.

Genetyka, temperament i style przywiązania czynią to wszystko mniej lub bardziej prawdopodobnym. Kiedy ludzie zaczynają odczuwać lęk społeczny, różne czynniki wywołują u nich objawy, w tym izolowanie się lub panikowanie.

Dawne doświadczenia i środowiska powodujące niepokój społeczny

Istnieje wiele badań i świadectw ekspertów, które pokazują, że ludzie często rozwijają lęk społeczny w wyniku traumatycznych doświadczeń i środowisk obarczonych lękiem. Zwykle lęk społeczny rozwija się w dzieciństwie lub w wieku nastoletnim.

Oto kilka przykładów doświadczeń i środowisk, które sprawiają, że rozwija się lęk społeczny:

• Nadmierna izolacja społeczna
  
• Nadopiekuńczy rodzice lub opiekunowie, kontrolujący, restrykcyjni lub niespokojni
• Traumatyczne znęcanie się
• Przemoc emocjonalna, fizyczna, seksualna lub słowna
• Rodzice nie potwierdzają obaw lub uczuć związanych z lękiem społecznym, odrzucając je jako śmieszne lub nieistniejące
• Uzależnienia od narkotyków
  
• Nadmierne korzystanie z technologii, która nie wiąże się z osobistą lub bezpośrednią interakcją
• Traumatyczne konflikty rodzinne, takie jak przemoc lub rozwód
• Nie akceptacja i dyskryminacja innych ze względu na ich tożsamość, w tym orientację seksualną, rasę i religię
• Doświadczenie z chorobą psychiczną

Aby zilustrować, w jaki sposób środowisko i doświadczenia mogą rozwijać lęk społeczny, terapeuta Asta Klimaite podał przykład dziecka, któremu rodzice zabronili uprawiania sportu, ponieważ bali się o jego bezpieczeństwo. Ponieważ byli jego rodzicami a on był zbyt młody, by wiedzieć lepiej, zaakceptował ich postawę jako rozsądną. Aby uchronić się przed opisanymi niebezpieczeństwami, unikał sytuacji społecznych i rozwijał lęk społeczny.

Opiekunowie mogą zaszczepić niepokój społeczny u swoich dzieci, negatywnie określając możliwości społeczne jako „niebezpieczne”, a nie pozytywnie określając je jako „trudne”, twierdzi psycholog Helen Odessky . Jeśli nie akcentują tego, co ich dzieci mogą zyskać dzięki interakcji społecznej,  prawdopodobnie one zaczną postrzegać to jako źródło niepokoju. Inny sposób myślenia, jaki dzieci mogą się nauczyć, powiedział Odessky, interpretuje niejednoznaczne zachowanie w sposób, który wywołuje niepokój. Bezsensowne spojrzenie lub gest otoczenia może spowodować, że ludzie zaniepokojeni społecznie zastanowią się, co może dla nich znaczyć.

Negatywne przekonania i niewłaściwe zachowanie, które powodują niepokój społeczny

Aby chronić się przed różnymi zagrożeniami,  ludzie czasami opracowują system negatywnych przekonań i zachowań nieprzystosowawczych, które powodują lęk społeczny.

Czasami te myśli są związane z poczuciem własnej wartości. Kiedy ludzie czują, że nie są zbyt wartościowi, łatwo jest im uwierzyć, że nie mogą zaoferować niczego w sytuacji społecznej. To nie tylko strach przed krytyką społeczną. Mogą nie czuć, że zasługują na korzyści płynące z interakcji społecznych.

Aby wyeliminować ryzyko tych niepokojów, ludzie z lękiem społecznym unikają wielu interakcji z innymi. Strategia ta może pozwolić im zredukować objawy i odłożyć konfrontację z ich niepokojem społecznym, ale dzieje się to kosztem ograniczenia ich życia. Utrudnia również im radzenie sobie z sytuacjami społecznymi, gdy tego potrzebują. Wiele osób z lękiem społecznym rozwija podobny sposób myślenia.

Czynniki w rozwoju lęku społecznego

Wiele osób rodzi się z tendencją do odczuwania cierpienia i wycofywania się z nieznanych sytuacji, ludzi lub środowisk. Ludzie wyrażają ten temperament już w dzieciństwie. Jest to czynnik rozwoju lęku społecznego.

Podobny do behawioralnie hamowanego temperamentu jest problem niepewnych stylów przywiązania u dzieci. Istnieją dwa typy niezabezpieczonych stylów załączania:

1. Pragnienie eksploracji i interakcji z nieznajomymi nawet wtedy, gdy obecny jest główny opiekun (zwykle matka)
2. Niepewne przywiązanie: nie bada wiele, niezależnie od tego, czy opiekun jest tam, pokazując obojętność i niewielki zasięg emocjonalny wobec opiekuna i nieznajomych

Dzieci z mniej bezpiecznymi przywiązaniami są bardziej narażone na rozwój lęku społecznego, wynika z badań przeprowadzonych przez Kent State University. Uwaga: Badania sugerują, że temperament i przywiązanie są zarówno środowiskowe, jak i genetyczne.

Genetyka jako czynnik wywołujący lęk społeczny

Naukowcy nie odkryli genu lęku społecznego. Niemniej jednak istnieje element dziedziczenia. Jeśli twoi rodzice przejawiają lęk społeczny, masz większe szanse na jego dziedziczenie. Dzieje się tak niezależnie od środowiska.

Czynniki neurologiczne w niepokoju społecznym

Ludzie z lękiem społecznym lub zaburzeniami lękowymi mają tendencję do nadpobudliwości części mózgu i zaburzeń równowagi niektórych neuroprzekaźników . Oto kilka przykładów:

• Hiperaktywność w ciele migdałowatym i innych regionach limbicznych mózgu, które przetwarzają lęk
• Elewacje w automatycznym przetwarzaniu emocjonalnym
• Nadpobudliwość w prawej korze przedczołowej (inny obszar przetwarzający zachowania społeczne)
• Niedobór następujących neuroprzekaźników: serotoniny, dopaminy, oksytocyny i glutaminianu

Czynniki technologiczne, które przyczyniają się do lęku społecznego

Żyjemy w epoce, w której nie musimy spędzać dużo czasu na kontaktach osobistych. SMS-y, media społecznościowe i biblioteka aplikacji pozwalają nam komunikować się bez fizycznego spotkania się z ludźmi, integrowania. Istnieje coraz więcej pokazów, gier wideo i treści online, które możemy konsumować zamiast wzajemnej interakcji.

„W moich badaniach i doświadczeniu jako psychoterapeuta, który doradza ludziom, uważam, że [wspólny] czynnik środowiskowy polega na tym, że ludzie spędzają większość czasu w świecie wirtualnym, wpatrując się w ekran zamiast wpatrywać się w siebie”, uważa Tom Kersting , terapeuta.

Istnieją dowody kliniczne na związek między komunikacją online a lękiem społecznym. Im więcej młodych ludzi korzysta z komunikacji internetowej i wysyłania SMS-ów w miejsce interakcji międzyludzkich, tym większe prawdopodobieństwo, że będą się obawiać negatywnej oceny i lęku społecznego, wynika z badań przeprowadzonych przez Islamski Uniwersytet Azad. Podobne badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Kalifornijskim wykazało, że młodzież często czuje się komfortowo z wiadomościami tekstowymi i komunikacją online, ale niepokoi się podczas osobistych interakcji społecznych.

Wyzwalacze fizyczne powodujące objawy lęku społecznego

Kiedy ludzie mają lęk społeczny lub zaburzenia lękowe, występują zdarzenia fizyczne i wyzwalają niepokój lub objawy fizjologiczne, w tym duszność. Oto kilka przykładów tych zdarzeń i wyzwalaczy:

• Sytuacja, która zmusza do opuszczenia domu (załatwianie spraw w urzędzie, wizyta u lekarza)
  
• Interakcja z innymi, zwłaszcza nowymi ludźmi lub osobami w nieznanym otoczeniu, takim jak impreza
• Duże tłumy
• Sytuacje, w których ludzie mogą Cię oceniać, w tym rozmowy kwalifikacyjne, wystąpienia publiczne, randki itp.

Co powoduje społeczny lęk i zaburzenie lękowe?

Przyczyny lęku społecznego a zaburzeń lękowych są takie same. Różnica polega na tym, że lęk społeczny jest bardziej dotkliwy, więc przyczyny są zwykle bardziej intensywne lub wielowarstwowe.

Wyobraź sobie kogoś, kto dorastał w zdrowym psychicznie środowisku i ma bezpieczny temperament. Odziedziczył niepokój społeczny po matce, ale nie miał żadnych traumatycznych doświadczeń, które go pogłębiły. Ktoś taki najprawdopodobniej nie rozwinie lęku społecznego.

Teraz pomyśl o kimś, kto miał niepewne przywiązanie jako dziecko i cierpiał nadużywanie i znęcanie się w okresie nastoletnim. Ponadto jego rodzice mają lęk społeczny i wychowują go w sposób, który zachęca do zachowań społecznie niespokojnych. Jest znacznie bardziej narażony na zaburzenia lękowe, nie tylko na lęk społeczny.

Zespół lęku społecznego powoduje wiele stresu i może powstrzymać ludzi od normalnego życia. Z drugiej strony lęk społeczny jest łatwiejszy do opanowania. Wszyscy doświadczają przynajmniej odrobiny lęku społecznego, gdy spotykają nowych ludzi i dokonują zmian w swoim życiu.

Co powoduje lęk społeczny u dorosłych a co u dzieci?

Przyczyny lęku społecznego u dorosłych i dzieci są takie same. Doświadczenia i środowiska są bardziej prawdopodobne, że są czynnikiem wpływającym na rozwój lęku społecznego u dorosłych, ponieważ mieli więcej czasu na doświadczanie traumy i środowisk społecznych. Dla dzieci ważniejsze mogą być genetyka i temperament.

Ustalenie przyczyn jest pierwszym krokiem do właściwego leczenia

Znajomość przyczyn lęku społecznego może pomóc Tobie lub komuś, na kim ci zależy, znaleźć odpowiedni środek leczenia w celu zmniejszenia stresu i objawów. Jeśli przyczyny wydają się na przykład czysto neurologiczne, najlepszym rozwiązaniem może być psychiatria. Ale jeśli problemy wydają się wynikać z doświadczeń, środowisk, przekonań lub zachowań, najlepszą metodą długoterminową jest terapia.